Cevizde Budama & İlaçlama

Budama

Budamanın Faydaları

1. Ağaç iriliğini kontrol altında tutmak

2.Generatif ve vejetatif gelişme arasında denge kurmak

3. Meyve iriliğini arttırmak

4. Yeni meyve gözleri oluşumunu arttırmak

5. Işıklanmayı arttırmak

6. Yaşlı, kurumuş ölü dalları temizlemek.

Cevizde şekil, ürün ve gençleştirme budaması yapılır.

Budama şiddetli soğuklar geçtiğinde ve ilkbahar geç donlarından sonra yapılmalıdır. Kesim yapılan yara yüzeyi aşı macunu veya sutut sürülmelidir. Şekil budaması, dalların gövdeyle geniş açı yapması amacıyla, fidan dikildikten sonra 1m yükseklikten kesilir.

Tepe kesim yerinin altındaki 1-3 göze dokunulmadan, aşağıdaki gözlerde boyunlu göz varsa kesilir. Cevizlerde yıllık sürgünler üzerindeki gözlerin durumu ve bu gözlerden oluşacak sürgünlerin çıkış açıları budama ve terbiyede çok önemlidir.

Cevizlerde sürgünler üzerindeki boğumlarda üç adet göz bulunur.

1-Boyunlu Göz:En üstteki gözdür.En erken uyanır ve sürer, gövde ile dar açılı (45 derecenin altında) olup zayıf sürgün oluşturur.

2-Düğme Göz:Boyunlu gözün altında ikinci olan gözdür. Düğmeye benzer. Gövdeye yapışık,dik açı (45-60 derece) yaparak kuvvetli sürgün oluşturur. Boyunlu gözün koparılması veya zarar görmesi halinde sürer.

3-Nokta Göz:Üçüncü olan nokta gözlere her zaman rastlanmaz.Birinci ve ikinci gözler her hangi bir kaza sonucu kırılıp düşerse onun yerini bu göz doldurur. Bundan oluşacak sürgün ortalama 60 derecenin üzerinde bir açıyla gelişme gösterir.

Fidanlar üzerinde terbiye işlemi uygulanırken ana dalların gövde ile yaptıkları açıların 45-60 derece arasında olması istenir. Ana dalların oluşturulmasında dügme gözler çok önemlidir. Ancak iklim faktörlerini dikkate almaksızın yapılacak bir boyunlu gözün koparılması işlemi, daha sonra uyanacak dügme gözün ilkbahar geç donlarından zararlanmasına neden olabilir. Bu nedenle boyunlu gözün koparılması işlemi o yörede, muhtemel ilkbahar geç don tarihinden sonraya bırakılmalıdır.

Ürün budamasında dikkat edilmesi gerekenler:

Dişi çiçekler ve meyve yeni sürgünlerin ucunda oluşur. Bu nedenle sürgün uçları kesilmemelidir. Erkek çiçekler iki yıllık dallarda oluşur. Sağlıklı ağaçlarda yıllık sürgün uzunluğu 10-30 cm arasındadır. Dallarda sert budama yapılırsa, uzun sürgünler meydana gelir verim düşer. Ağacın iç kısımlarında ışıklanma için, dal seyreltmesi yapılabilir. Ancak çıplaklaşma olmamalıdır. Ağaçta kuruyan ve birbiriyle rekabet eden dallar varsa çıkarılabilir.

Cevizde Terbiye Sistemleri

1. Doruk dallı sistem

2. Serbest doruk dallı sistem

3. Goble sistem

4.Doruk dallı goble

Hangi terbiye şeklinin seçileceği konusunda uzman kişiler karar vermeli ve seçtikleri sistemi uygulamaları gerekir.

Bu kararı verirken aşagıdaki hususlar göz önüne alınmalıdır.

a) Kullanılan çeşitlerin tepe ve yan dallarda meyve verme durumu

b) Çeşitlerin veya aşılı fidanın vejejatif kuvveti

c) Kurulacak meyve bahçesi sistemi

d) Agaçlar arasındaki sıra arası ve üzeri mesafe.

Gençleştirme Budaması

Cevizlerde belli bir yasa gelindikten sonra gençlestirme budamasına ihtiyaç duyulabilir.

Gençleştirme budaması yapılacak agaçlarda taç alanının tamamı aynı yılda budanmamalı, birkaç yıla paylaştırılarak yapılmalıdır. Bu durum hem agaçların yasaması açısından hem de aşırı sürgün oluşumunu engellemek bakımından önemlidir. Budama ve hasat gibi kültürel işlemlerin makine ile yapıldığı modern yetiştirme alanlarında ise gençleştirme budamasına gerek duyulmayacaktır.